بازار ارزهای دیجیتال در سال‌های اخیر رشد چشم‌گیری داشته و بسیاری از سرمایه‌گذاران ایرانی به دنبال کسب سود در این حوزه هستند. با این حال، همزمان با افزایش استقبال، تعداد کلاهبرداری‌های رمزارزی نیز افزایش یافته است. پروژه‌های اسکم، طرح‌های پانزی و کیف پول‌های جعلی از جمله روش‌هایی هستند که باعث از دست رفتن سرمایه کاربران می‌شوند. در این مقاله، به بررسی پروژه‌های اسکم اخیر، روش‌های رایج کلاهبرداری و راه‌های جلوگیری از گرفتار شدن در این تله‌ها خواهیم پرداخت. برای آشنایی بیشتر با اسکم در ارز دیجیتال با مقاله تخصصی فیبوتک همراه باشید.
روش‌های رایج کلاهبرداری رمزارزی در ایران
در ایران، چندین روش مختلف برای کلاهبرداری رمزارزی مشاهده شده است که در ادامه به برخی از رایج‌ترین آن‌ها می‌پردازیم:
طرح‌های پانزی و پروژه‌های هرمی
طرح‌های پانزی معمولاً با وعده سودهای نجومی، کاربران را ترغیب به سرمایه‌گذاری می‌کنند. این طرح‌ها به جای تولید ارزش واقعی، از سرمایه افراد جدید برای پرداخت سود به سرمایه‌گذاران قبلی استفاده می‌کنند. در نهایت، این چرخه با ورود کمتر سرمایه‌گذاران جدید از بین می‌رود و بسیاری از افراد سرمایه خود را از دست می‌دهند. نمونه‌های بسیاری از این کلاهبرداری‌ها در ایران رخ داده‌اند که افراد زیادی را متضرر کرده‌اند.
کیف پول‌ها و صرافی‌های جعلی
یکی دیگر از روش‌های رایج کلاهبرداری، ایجاد کیف پول‌ها و صرافی‌های جعلی است. این صرافی‌ها با ارائه نرخ‌های جذاب یا تخفیف‌های ویژه، کاربران را به واریز دارایی‌هایشان ترغیب می‌کنند، اما پس از مدتی سایت بسته می‌شود و سرمایه کاربران ناپدید می‌شود. برای تشخیص این نوع کلاهبرداری، باید از صرافی‌های معتبر استفاده کنید و پیش از ثبت‌نام، نظرات کاربران را بررسی کنید.
پروژه‌های شت کوین بدون پشتوانه
در سال‌های اخیر، تعداد زیادی از توکن‌های بی‌ارزش و پروژه‌های شت‌کوین بدون پشتوانه در بازار عرضه شده‌اند. این پروژه‌ها معمولاً با تبلیغات گسترده در شبکه‌های اجتماعی و انجمن‌های ایرانی، کاربران را ترغیب به خرید می‌کنند، اما پس از جذب سرمایه، توسعه‌دهندگان توکن‌های خود را فروخته و قیمت آن به صفر می‌رسد. این روش یکی از خطرناک‌ترین روش‌های کلاهبرداری در دنیای رمزارزها محسوب می‌شود.
فیشینگ و جعل هویت
در این روش، کلاهبرداران لینک‌های مخرب ارسال کرده و کاربران را تشویق به ورود به سایت‌های جعلی می‌کنند. پس از وارد کردن اطلاعات ورود، حساب‌های آن‌ها هک شده و دارایی‌هایشان از دست می‌رود. این روش نیاز به آگاهی بالای کاربران دارد تا بتوانند سایت‌های معتبر را از سایت‌های جعلی تشخیص دهند.
پروژه‌های دیفای (DeFi) جعلی
برخی از پلتفرم‌های غیرمتمرکز مالی (DeFi) وعده‌های دروغین داده و کاربران را به استیک کردن سرمایه‌هایشان ترغیب می‌کنند، اما پس از مدتی ناپدید می‌شوند. بررسی تیم توسعه‌دهنده و اعتبار پروژه در منابع رسمی، یکی از بهترین راه‌های جلوگیری از گرفتار شدن در این دام است.
راه‌های جلوگیری از گرفتار شدن در پروژه‌های اسکم
برای جلوگیری از گرفتار شدن در این نوع کلاهبرداری‌ها، باید چندین نکته مهم را در نظر بگیرید:
تحقیق درباره پروژه و تیم توسعه‌دهنده
قبل از سرمایه‌گذاری در هر پروژه رمزارزی، ابتدا درباره تیم توسعه‌دهنده تحقیق کنید. افراد معتبر معمولاً سابقه‌ای درخشان در حوزه فناوری و بلاکچین دارند که می‌توان آن را در لینکدین یا وب‌سایت‌های رسمی بررسی کرد. عدم شفافیت در معرفی اعضای تیم، یکی از نشانه‌های کلاهبرداری است.
بررسی وایت پیپر و شفافیت پروژه
پروژه‌های معتبر دارای وایت‌پیپر دقیق و شفاف هستند که نحوه عملکرد، کاربرد و چشم‌انداز آینده آن‌ها را توضیح میدهد. اگر یک پروژه فاقد وایت‌پیپر حرفه‌ای باشد یا اطلاعات آن مبهم باشد، بهتر است در آن سرمایه‌گذاری نکنید. بررسی دقیق وایت‌پیپر و نقشه راه پروژه، می‌تواند به شما در تشخیص واقعی یا جعلی بودن آن کمک کند.
استفاده از صرافی‌های معتبر و کیف پول‌های رسمی
همیشه از صرافی‌های بین‌المللی معتبر مانند Binance و Coinbase یا صرافی‌های داخلی دارای مجوز استفاده کنید. برای ذخیره دارایی‌های خود، کیف پول‌های رسمی مانند Trust Wallet و MetaMask را انتخاب کنید. همچنین، حتماً احراز هویت دو مرحله‌ای را برای حساب‌های خود فعال کنید تا امنیت بیشتری داشته باشید.
بررسی نظرات و تجربیات کاربران
قبل از سرمایه‌گذاری در یک پروژه، نظرات کاربران را در انجمن‌هایی مانند Reddit، توییتر و تلگرام بررسی کنید. اگر کاربران بسیاری نسبت به کلاهبرداری بودن پروژه هشدار داده‌اند، احتمال آن بسیار زیاد است. دنبال کردن منابع معتبر خبری و تحلیل‌گران حوزه کریپتو می‌تواند شما را از خطرات احتمالی آگاه کند.
وعده سودهای نجومی را باور نکنید
اگر پروژه‌ای سودهای غیرواقعی و نجومی را بدون دلیل منطقی وعده میدهد، به احتمال زیاد یک اسکم است. هیچ سرمایه‌گذاری‌ای بدون ریسک نیست و سودهای بالا همیشه با خطر همراه هستند. اعتماد به پروژه‌هایی که وعده سود قطعی می‌دهند، می‌تواند باعث از دست رفتن سرمایه شما شود.
فعال کردن احراز هویت دو مرحله‌ای (2FA)
برای جلوگیری از هک شدن حساب‌های خود، همیشه از احراز هویت دو مرحله‌ای (2FA) استفاده کنید. این کار امنیت حساب شما را افزایش داده و از دسترسی غیرمجاز جلوگیری می‌کند. همچنین، از نگهداری دارایی‌های خود در صرافی‌ها به مدت طولانی خودداری کنید و از کیف پول‌های سرد برای امنیت بیشتر بهره ببرید.
جمع بندی
افزایش محبوبیت ارزهای دیجیتال در ایران، زمینه‌ساز رشد پروژه‌های کلاهبرداری شده است. طرح‌های پانزی، کیف پول‌های جعلی و شت‌کوین‌های بی‌ارزش از جمله روش‌هایی هستند که کاربران ناآگاه را هدف قرار می‌دهند. برای در امان ماندن از این خطرات، باید قبل از هر سرمایه‌گذاری تحقیقات دقیقی انجام داد، از منابع معتبر استفاده کرد و فریب وعده‌های غیرواقعی را نخورد. رعایت این نکات ساده می‌تواند مانع از دست رفتن سرمایه شما در دنیای رمزارزها شود.
