معرفی پروژه API3
یکی از بزرگترین مشکلاتی که در فضای بلاک‌چین همواره وجود داشته و دغدغه توسعه‌دهندگان پروژه‌های بلاک‌چینی بوده است، ارتباط با دنیای واقعی یا همان دنیای خارج از فضای بلاک‌چین است. منظور از این ارتباط در واقع همان تبادل داده (data) است، چه از فضای خارج شبکه (off-chain) به روی شبکه (on-chain) و چه بالعکس. مثلا فرض کنید اگر پروژه‌ای بر بستر بلاک‌چین باشد که در حوزه مالی، سلامت، بیمه یا … کار کند اما نتواند داده‌های مناسبی از نظر کمی، کیفی و اعتبار را برای خود فراهم کند، عملا فلج خواهد شد.
اگر نگوییم نخستین اما قطعا شناخته‌شده‌ترین پروژه‌ای که برای حل این مشکل به وجود آمد، پروژه Chainlink بود. در ساختار این پروژه، سه طرف درگیر هستند: مصرف‌کننده داده، تامین‌کننده داده و اوراکل‌ها. اوراکل‌ها در واقع گره‌هایی هستند که نقش واسطه را ایفا می‌کنند و داده‌ها را بین مصرف‌کننده و تامین‌کننده جابه‌جا می‌کنند.
اما وجود یک واسطه بین این دو مشکلاتی را ایجاد می‌کند که قابل چشم‌پوشی نیستند. مثلا در ساختار Chainlink، اگر یک گره، داده‌های دست‌کاری‌شده یا نادرست را تبادل کند، مجازات می‌شود و مبلغی که استیک‌کرده‌است تا در شبکه کار کند، ضبط می‌شود؛ در حالی که ممکن است مشکل از منبع اصلی آن داده باشد.
یکی دیگر از مشکلات این است که هزینه کار بسیار بالا می‌رود، به طوری که مثلا پرداختی ماهانه یک گره در ساختار Chainlink، به 100 هزار دلار در ماه هم می‌رسد.
با هدف حل این دست از مشکلات بود که در سال 2020، پروژه API3 اعلام موجودیت کرد؛ پروژه‌ای که به زودی به قاتل Chainlink هم شهرت یافت.
اجازه بدهید تفاوت و تشابه این دو پروژه را روشن کنیم.
تفاوت 3- API3 و Chainlink
هم پروژه API3 و هم Chainlink، هدف‌شان حل یک مشکل واحد در دنیای بلاک‌چین است؛ یعنی ارتباط دنیای خارج و داخل فضای بلک‌چین.
اما تفاوت این دو در این است که:
1 – از نظر ساختار حاکمیت و اداره کسب و کار، API3 به صورت غیرمتمرکز عمل می‌کند و متکی بر سازمان خودگران غیرمتمرکز (DAO) خود است؛ در صورتی که اداره Chainlink به صورت متمرکز و توسط خود تیم صورت می‌گیرد.
2 – از نظر فنی، در API3 برخلاف Chainlink، خود تامین‌کنندگان داده نقش اوراکل‌ها را ایفا می‌کنند و بنابراین دیگر واسطه‌ای در کار نخواهد بود. به عبارت دیگر، پاداشی که قرار است به تعدادی واسطه داده شود، به خود منابع اصلی داده‌ها ارایه می‌شود. در این صورت علاوه بر کاهش هزینه‌ها که اثر مستقیم این ساختار است، انگیزه تامین‌کنندگان داده هم برای ارایه داده مناسب و معتبر، افزایش می‌یابد.
در کل باید گفت هدف پروژه API3، تامین داده‌های مناسب، معتبر و درلحظه (Real-time) برای پروژه‌های بلاک‌چینی مختلف است، چیزی که به خصوص برای نسل جدید اقتصاد غیرمتمرکز (DeFi 2.0) و نیز نسل جدید وب (Web 3.0)، امری حیاتی و زیرساختی محسوب می‌شود.
نکات فنی و عملکردی
هسته اصلی ساختار API3 ، عنصری است به نام Airnode. این Airnodeها اوراکل‌هایی هستند که APIهایی را فراهم می‌کنند که ارتباط بین داده‌های off-chain و پروژه‌های on-chain را فراهم می‌کند؛ بدین صورت که به کمک قراردادهای هوشمند بر بستر اتریوم، APIهای موجود را به APIهای غیرمتمرکز (dAPI) و هم‌خوان با بلاک‌چین درمی‌آورند. در واقع Airnodeها از یک منبع داده، چندین dAPI ایجاد می‌کنند که مزیت بزرگ آن این است که اگر یکی یا برخی از dAPIها هم دچار مشکل فنی شوند، اجرای فرآیندها به مشکل برنخورد.
Airnode همان ساختاری است که باعث می‌شود فراهم‌کنندگان داده (ارایه‌دهندگان APIها)، نقش گره‌ها را هم ایفا کنند.
با وجود چنین ساختاری، چه هزینه مالی و چه هزینه زمانی پردازش و اجرای فرآیندها، به شدت کاهش می‌یابد. این مزیت به دو شکل رخ میدهد:
1 – وقتی ارایه‌دهندگان API، نقش گره‌ها را نیز ایفا کنند، دیگر نیاز نیست هزینه‌ای به یک شخص ثالث پرداخت شود تا نقش اوراکل را بر عهده گیرد.
2 – لزومی ندارد برای اینکه اوراکل‌ها داده‌ها را دست‌کاری نکنند، هزینه‌ای (که عملا باج می‌توان نامید) را متحمل شد.
اکوسیستم (شراکت‌ها و همکاری‌ها، سرمایه‌گذارها، کامیونیتی و …)
وجود حامیانی مانند DCG، Pantera Capital، Hashed و …، بیانگر این است که می‌توان پروژه API3 را جزو آینده‌داران بازار رمزارزها تلقی کرد.
همکاری با بهترین و سرشناس‌ترین پروژه‌های داخل و خارج بلاک‌چین، اکوسیستم پروژه API3 را قابل‌توجه‌تر هم می‌کند. Matic، Harmony، Lunarcrush، صرافی FTX و بسیاری از شرکت‌های دیگر، از شرکای کلیدی این پروژه هستند که یا در جهت تامین داده با API3 همکاری دارند و یا به عنوان مصرف‌کننده داده. در واقع می‌توان پروژه API3 را به یک بازار (Marketplace) برای رابط‌های برنامه‌نویسی نرم‌افزار (API) هم تشبیه کرد.
اما اکوسیستم قدرتمند API3 یک ضلع مهم دیگر هم دارد: دانشگاه‌ها و موسسات پژوهشی. این همکاری در سطوح مختلفی، از جذب دانشجویان مستعد مقطع کارشناسی تا حمایت از دانشجویان دکترا را شامل می‌شود که توسعه هرچه بیشتر و بهتر پروژه API3 را تضمین می‌کند.
بازار سرمایه
با ارزش بازاری معادل 230 میلیون دلار، سهم این پروژه از کل ارزش بازار رمزارزها، تنها 0.027 درصد است که البته برای چنین پروژه نسبتا جوانی، قابل چشم‌پوشی است. اما حجم معاملات 24 ساعته توکن API3 به نسبت ارزش بازارش، بسیار کم و تنها 0.1 درصد است. این نقدشوندگی نسبتا کم را باید جزو یکی از نقاط ضعف این پروژه دانست.
قیمت این توکن در زمان عرضه اولیه آن، 0.3 دلار بود و از نظر نوسان نیز، با نرخی معادل 1.6، جزو رمزارزهای پرنوسان محسوب می‌شود که البته برای پروژه‌های با ارزش بازار کم، طبیعی است.
اقتصاد توکن ANC و نحوه توزیع آن
به طور کلی سیاست پولی توکن ANC تورمی است اما نرخ تورم آن کاملا متغیر است (در حال حاضر 57.54 درصد)، چرا که اولویت سازمان خودگردان غیرمتمرکزی که تصمیم‌گیرنده است (API3 DAO)، این است که از طریق اختصاص توکن‌های API3 به مشارکت‌کنندگان، به آن‌ها انگیزه کافی بدهد. در حال حاضر حدود 110 میلیون توکن API3 ایجاد شده است که از این مقدار، حدود 37 میلیون آن در گردش است. البته به دلیل سازوکار توکن‌سوزی‌ای که برای API3 در نظر گرفته شده است، چندان هم جای نگرانی وجود ندارد. در ابتدا قرار بود 100 میلیون توکن API3 عرضه شود که به دلیلی که ذکر شد، این مقدار بیشتر شده است.
در کل برنامه تخصیص این توکن به این صورت است :
- 30 درصد برای تیم و بنیان‌گذاران
- 25 درصد برای توسعه جامعه و اکوسیستم
- 20 درصد برای عرضه اولیه عمومی
- 10 درصد برای شرکا و همکاران
- 10 درصد برای سرمایه‌گذاران اولیه
- 5 درصد برای سرمایه‌گذاران پیش از آغاز به کار پروژه
مزایا و فرصت‌ها
- حضور در صنعت آینده‌دار و رو به رشد داده
- API3 توسط یک DAO اداره می‌شود و بنابراین همه چیز (بودجه، تصمیمات و …) کاملا شفاف و غیرمتمرکز است.
- ارایه API به صورت غیرمتمرکز
- زیرساختی حیاتی و مهم برای DeFi 2.0 و نیز نسل سوم وب (Web 3.0)
- تسهیل حداکثری روند مشارکت تامین‌کنندگان داده در پروژه از طریق ارایه رابط کاربری ساده
- بیمه داده‌ها برای مصرف‌کنندگان آن، در شرایطی که هرگونه مشکل یا اختلال فنی برای گره‌ها یا APIها پیش بیاید.
معایب و ریسک‌ها
- وجود رقبای قدرتمند در صنعت داده، چه در فضای داخل بلاک‌چین چه خارج از آن
- ⦁ ثابت ماندن تعداد آدرس‌های دارای موجودی که به مدت زیادی است ادامه دارد.
- ⦁ نقدشوندگی بسیار کم
